دسته: اموزش مهندسی عمران

برآورد هزینه اجرای کار یا پروژه به روش تفضیلییکی از فاکتورهای اساسی در طرح های عمرانی محاسبه هزینه اجرایی کار است. کارفرما توسط مهندسین مشاور قیمت اجرای پروژه را از روی فهارس بها تعیین می کندکه در آن مقادیر کار، با توجه به واحدهای مورد نیاز از روی نقشه ها و اسناد پیمان برآورد می شود.سپس این مقادیر در قیمت های واحد پایه ضرب شده و از جمع مبلغ ردیف های مربوط به هر فصل مبلغ فصول و از جمع مبالغ فصل ها، جمع یک فهرست بها و از جمع مبالغ فهرست بها جمع هزینه خالص پروژه به دست می آید. سپس به جمع، ضرایب مربوطه به صورت خطی اعمال می شود. در آخر هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه به آن اضافه شده تا هزینه اجرای کار به دست آید. این محاسبات مبنای پیشنهاد قیمت در مناقصه خواهد بود.   برآورد هزینه اجرای کار توسط پیمانکار یا برآورد قیمت پیشنهادی پروژه جهت اجرای عملیات پروژه ای، توسط دستگاه های اجرایی (کارفرما) در نظر است، بایستی پیمانکار از طریق مناقصه انتخاب شود. در نتیجه از پیمانکاران برای پیشنهاد قیمت دعوت بعمل می آید تا پیمانکار قیمت پیشنهادی خود را برآورد و اعلام نماید، بنابراین باید قبل از برآورد قیمت، اطلاعات کافی در خصوص پروژه از جمله موارد زیر به دست آورد.۱- مشاور و کارفرمای پروژه۲- چگونگی تأمین بودجه پروژه توسط کارفرما۳- چگونگی پرداخت در طول پروژه۴- محل اجرای پروژه۵- کلیه اطلاعات لازم در مورد پروژهپیمانکار باید از محل اجرای پروژه بازدید بعمل آورد. این بازدید فاکتور اساسی در تعیین قیمت ها است، در بازدید، باید تمام اطلاعات کافی در خصوص چگونگی اجرای پروژه و مسائل و مشکلات آن کسب شود. همچنین قیمت های واقعی مصالح، دستمزد نیروی انسانی، هزینه ساعتی ماشین آلات، راه های دسترسی به منطقه، چگونگی و محل تأمین مصالح، نحوه ی تأمین برق، آب محل، محل استقرار کارگاه ، نحوه اسکان نیروی انسانی، شرایط آب و هوایی و فصولی که امکان انجام عملیات است، سختی و صعوبت پروژه ، نحوه امنیت کارگاه، اطلاعات لازم به ادارات مربوطه، کارهای اضافی برای تجهیز کارگاه ، زمین شناسی منطقه،محل معادن ، بهای زمین یا اجاره آن برای کارهای ویژه، امکانات و تسهیلاتی که کارفرما در اختیار پیمانکار قرار می دهد و هر آیتمی که به دلیل نوع منطقه اجرایی در قیمت ردیف ها تأثیر می گذارد، باید بررسی کامل شود.همچنین علاوه بر اطلاعات منطقه، پیمانکار باید از بیمه، مالیات، عوارض گمرکی و کسوراتی که بر عهده ی وی خواهد بود، اطلاعات کسب نماید. بعد از بررسی کامل منطقه و نقشه های اجرایی و اسناد پیمان، از دو راه می توان قیمت اجرایی پروژه را برآورد نمود.برآورد قیمت اجرایی پروژه به روش تفضیلی :در این روش، کلیه ی مقادیر مصالح مورد نیاز، برای اجرای دقیق عملیات پروژه از روی نقشه های اجرایی و اسناد منضم به پیمان برآورد می شود. بعد از برآورد مقادیر کار، آیتم های اصلی و کلی، آنالیزبها یا تجزیه بها می شودکه با توجه به شرایط، مصالح موجود و قیمت های منطقه صورت می گیرد و تا حدودی به مدیریت پیمانکار نیز بستگی دارد. یعنی پیمانکار علاوه بر شرایط منطقه و پروژه با توجه به مدیریت و ماشین آلات و ابزارآلات خودش شروع به برآورد قیمت می کند. سپس مقادیر به دست آمده را در قیمت های واحد پایه آنالیز شده ضرب کرده تا قیمت خالص پروژه به دست آید، بعد به این قیمت، ضریب پیشنهادی را افزوده تا قیمت اجرای پروژه یا قیمت پیشنهادی به دست آید، بنابراین قیمت پیشنهادی عبارت است از:(ضریب پیشنهادی پیمانکار)( قیمت های آنالیز شده)( مقادیر کار) = PP= قیمت پیشنهادی پیمانکارچگونگی برآورد ضریب پیشنهادی پیمانکاراین ضریب در واقع همان ضریب بالاسری با در نظرگرفتن سود پیمانکار است، اما فاکتورهای تعیین کننده ی ضریب بالاسری باید واقعی باشند و مقدار درصد این فاکتورها، به نوع پروژه و مدیریت هر پیمانکار بستگی دارد. فاکتورهای تعیین کننده ی ضریب عبارتند از :۱-سود پیمانکارپیمانکار باید در هزینه اجرای پروژه سود خود را منظور نماید که مقدارش به تصمیم او بستگی دارد. معمولأ این سود بین ۱۰ تا ۱۵ درصد در نظرگرفته می شود.۲-هزینه دفتر مرکزیدفتر مرکزی و پرسنل آن از جمله اعضاء هیئت مدیره، مدیر داخلی، اعضای دفتر فنی، حسابدار، مأمور خرید و غیره به عنوان ساپورت دهنده پروژه هستند. بنابراین هزینه ی دفتر مرکزی(اجاره،آب، برق، تلفن …) و حقوق کارمندان دفتریباید از محل پروژه تأمین شود. بنابراین، در قیمت کل باید درصدی اضافه برای تأمین پوشش این هزینه در نظرگرفته شود. به طور معمول این درصد، به نوع پروژه و تعداد پروژه ها بستگی دارد، ولی معمولا درصد آن بین یک تا سه می باشد.۳-هزینه بیمهباید درصدی از مبلغ هر پروژه ای، چه عمرانی و چه غیر عمرانی،به عنوان حق بیمه به سازمان تأمین اجتماعی و بیمه واریز شود، که مقدار به نوع پروژه بستگی دارد و به قرار زیر است:الف) اگر پروژه جزو طرح های عمرانی باشد، ۱٫۶ درصد مبلغ کل پروژه ، به عنوان حق بیمه به سازمان بیمه واریز می شود. مبلغ کل پروژه همان مبلغ صورت وضعیت قطعی است. بنابراین در موقع دریافت مطالب، از بابت کارکردها درصدی از پروژه کسر و به عنوان امانت نزد کارفرما باقی می ماند. پیمانکار باید بعد از اتمام کار مفاصاحساب بیمه را از سازمان بیمه اخذ کند.دریافت مفاصاحساب مشروط به پرداخت تمام بدهی اعم از حق بیمه و جرایم متعلقه است. پس از دریافت مفاصاحساب مبلغی که نزد کارفرما است آزاد می شود.ب) اگر پروژه غیرعمرانی باشد، دوحالت پیش می آید: یا پروژه با مصالح است یا دستمزدی؛ اگر پروژه با مصالح باشد، طبق تعرفه جدید حدود ۷ الی ۱۰ درصد مبلغ پروژه به عنوان حق بیمه پرداخت شود. در این صورت در هنگام پرداخت صورت وضعیت ها از طرف کارفرما ۵ درصد به عنوان علی الحساب بیمه کسر و نزد کارفرما باقی می ماند و بعد از گرفتن مفاصا حساب پنج درصد کسر شده آزاد می گردد.اگر پروژه دستمزدی باشد، حدود ۱۶٫۷ درصد مبلغ پروژه به عنوان حق بیمه باید به اداره بیمه پرداخت شود تا مفاصا حساب صادر شود.اگر مفاصاحساب از اداره بیمه گرفته نشود صورت وضعیت قطعی و علی الحساب های کسر شده از بابت بیمه، به پیمانکار پرداخت نمی شود.بنابراین گرفتن مفاصاحساب در آخر کار الزامی است.البته در هنگام اجرای پروژه، پرسنل مشغول به کار باید بیمه باشند و از بابت بیمه نمودن پرسنل، مبلغی با توجه به حقوق آنها هر ماه به اداره بیمه پرداخت می نماید. بنابراین، مبالغی که بابت بیمه نمودن پرسنل، مبلغی با توجه به حقوق آنها هر ماه به اداره بیمه پرداخت می شود. معمولأ این مبلغ معادل سی درصد حقوق است که هفت درصد آن را خود پرسنل و ۲۳ درصد را کارفرما ( پیمانکار) پرداخت می نماید. بنابراین مبالغی که بابت بیمه پرسنل به اداره واریز می شود هنگام دریافت مفاصا حساب، از حق بیمه کسر می شود.پس مبلغی که پیمانکار باید برای گرفتن مفاصا به بیمه پرداخت نماید برابر است با:P= N.Q-Rتوجه 😛 = مبلغ پرداختی پیمانکار به بیمهN = مبلغ صورت وضعیت قطعیR = حق بیمه ی پرداخت شده از بابت بیمه پرسنل بدون جرایمدر صورتی که مبلغ بیمه برای مفاصاحساب ابلاغ شده، در طی ۳۰ روز پرداخت نشود جریمه ای به آن تعلق می گیرد. همچنین اگر لیست بیمه به موقع پرداخت نشود ( تا سی روز بعد از ماه مربوطه ) به آن هم جریمه ای تعلق می گیرد.۴-هزینه مالیاتهر شرکتی باید در آخر سال شمسی، مجموعه ای دفاتر قانونی شامل دفاتر روزنامه، دفتر کل، دفتر معین از اداره ثبت شرکت ها دریافت کرده و ممهور به مهر و موم اداره ثبت شرکت ها نماید و در طول سال آتی کلیه هزینه ها، دریافت ها، پرداخت ها به روز در این دفاتر ثبت شود.بنابراین هر نوع دریافتی با هر عنوانی و هر نوع پرداختی حتی جزء باید در این دفاتر ثبت شود. این ثبت از لحاظ قانونی باید روزانه باشد. بنابراین در آخر همان سال، کل درآمدها، هزینه ها و سود از روی دفاتر مشخص می شود و معمولأ عملیات درآمدها، هزینه ها و سود مشمول مالیات در فرم هایی به نام ترازنامه ی چهار ستونی و اظهارنامه ی مالیاتی، ثبت شده و به اداره ی دارایی و حوزه ی مربوط به مالیات شرکت ها ارایه می شود. در اوایل سال آتی، سر ممیز هر شرکت از اطراف اداره دارایی و اقتصادی به شرکت مراجعه و به دفاتر قانونی و اطهارنامه ها رسیدگی می کند. اگر ددفاتر قانونی و ثبت مدارک درست باشد، دفاتر را قبول کرده و به سود مرقوم شده در اظهارنامه، درصدی به عنوان مالیات مشخص می کند که باید به حساب دارایی واریز شود. این درصد به مقدار سود و تعداد شرکا بستگی دارد.درصورتی که بنا به عللی، دفاتر قانونی شرکت رد شود، عملیات شرکت به صورت علی الرأس محاسبه می شود و در این صورت، کل دریافتی شرکت برآورد شده و به دوازده درصد کل دریافتی شرکت مالیات تعلق می گیرد.معمولأ سه نوع مالیات بر شرکت ها تعلق می گیرد که عبارتند از:الف) مالیات تکلیفی:هر شرکتی در طول سال باید بدون در نظر گرفتن سود و زیان مبالغی به عنوان مالیات تکلیفی در سر موعد مقرر به اداره دارایی پرداخت نماید. مالیات تکلیفی به هرگونه پرداختی از جمله حقوق، حق الزحمه پیمانکار دست دوم، کرایه ماشین آلات و مشاوران و غیره تعلق می گیرد. معمولأ مالیات تکلیفی برابر ۵ درصد مبالغ پرداختی خواهد بود و در صورتی که این مالیات سر موعد پرداخت نشود، جریمه به آن تعلق می گیرد.ب) مالیات شرکت:به سود شرکت، که عبارت از کل درآمدها منهای کل هزینه ها طبق دفاتر قانونی است، درصدی به عنوان مالیات در نظر گرفته می شود، که باید به حساب دارایی واریز شود. معمولأ از این مبلغ، مبالغی که کارفرما به عنوان علی الحساب مالی کسر کرده و مستقیم به حساب دارایی پرداخت نموده، کسر شده و الباقی پرداخت می شود. معمولأ ۵ درصد سود به عنوان مالیات منظور می شود.ج) مالیات بردرآمد یا مالیات شرکابعد از اینکه کلیه هزینه ها و مالیات ها از درآمد حاصله کسر شد، الباقی به عنوان سود خالص تلقی می شود که بین شرکا یا سهامداران به نسبت سهام آن ها تقسیم می شود و به سهم سود هر سهام دار مالیاتی به عنوان مالیات بر درآمد تعلق می گیرد. درصد این مالیات بر درآمد به مبلغ سود هر سهامدار بستگی دارد و هر چه این مبلغ بیشتر باشد ، درصد مالیات نیز بیشتر می شود و این درصد بصورت تصاعدی بالا می رود و گاهی از پنجاه درصد نیز بیشتر می شود.محاسبه دقیق مالیات به هنگام ارائه قیمت عملی نبوده و این درصد با توجه به نوع پروژه، از نظر با مصالح بودن یا نبودن، عمرانی و غیر عمرانی، عددی بین ۵  تا ۱۷ درصد در نظر گرفته می شود.۵-هزینه مستمر کارگاهبه هزینه جاری کارگاه غیر از حقوق پرسنل اجرایی، گفته می شود که شامل هزینه های مدیریت پروژه، تعمیرگاه، انبار، نگهبانی، اسکان نیروها، سرویس دهی نیروها، هزینه های غذایی، بهداشتی ، هزینه رفت و آمد مدیران و مسئولان به کارگاه، تشریفات، هزینه دفتر فنی کارگاه، پاداش ها و هرگونه هزینه ای که در کارگاه برای اجرای عملیات و مدیریت کارگاه به غیر از حقوق پرسنل و مصالح در نظر گرفته می شود، باید در هزینه مستمر کارگاه پیش بینی شود. درصد این هزینه، به نوع پروژه، محل پروژه، مدیریت شرکت و توانایی مالی و ماشین آلات شرکت بستگی دارد. معمولا مقدار این هزینه بین ۲ تا ۱۳ درصد می باشد و گاهی ممکن است از ۱۳ درصد نیز بیشتر شود.۶-هزینه تهیه ضمانت نامه هابرای تهیه هر نوع ضمانت نامه، هزینه ای باید در نظر گرفته شود، یا مبلغی به عنوان ودیعه نزد بانک سپرد یا به عنوان امانت، به حساب کارفرما واریز کرد. به این مبلغ، با گذشت زمان هیچ سودی تعلق نگرفته و ارزش مبلغ هزینه شده ، با توجه به گذشت زمان و تورم کاهش پیدا می کند. پس باید درصدی برای این هزینه ها منظور شود، که به مبلغ ضمانت نامه و چگونگی تهیه آن بستگی دارد، معمولأ عددی بین ۰٫۲ تا ۲ درصد منظور می شود.۷-هزینه کسور وجه الضمانده درصد از مبلغ هر صورت وضعیت موقت پیمانکار، به عنوان حسن انجام کار، کسر و در حساب خاصی نزد کارفرما نگه داری می شود و کارفرما حق برداشت آن را ندارد مگر در موقع معیوب بودن کار و حاضر نشدن پیمانکار برای برطرف کردن آن که در اینصورت، کارفرما از محل حسن انجام کار برداشت و عیوبات کار را برطرف می نماید.این ده درصدهای کسر شده از اول تا آخر پروژه نزد کارفرما باقی مانده و هیچ سودی به مبلغ مذکور تعلق نمی گیرد. به دلیل افزایش ارزش پول با گذشت زمان باید ارزش ده درصدها محاسبه و به صورت درصدی به قیمت پیشنهادی پروژه افزوده شود. معمولأ این درصد برابر ۰٫۵ تا ۱ درصد است.۸-هزینه های پیش بینی نشدهدر طول اجرای پروژه ها هزینه های متفرقه زیادی پیش می آید که هنگام پیشنهاد قیمت، قابل پیش بینی نیست، بنابراین برای پوشش این هزینه ها، باید درصدی به قیمت پیشنهادی افزوده شود معمولأ مقدار این هزینه ها را دو درصد پروژه در نظر می گیرند.۹-هزینه عوارض شهرداریدر بعضی از پروژه ها، حدود نیم درصد ( پنج در هزار) از هر صورتت وضعیت، کسر شده و به حساب شهرداری واریز می شود. پس باید هنگام پیشنهاد قیمت، به این آیتم نیز توجه داشت.۱۰-هزینه صندوق کارآموزیاز هر پروژه عمرانی، حدود ۰٫۲ % از مبلغ پروژه، کسر و به حساب اداره کار و امور اجتماعی واریز می شود. بنابراین باید این درصد را هنگام ارایه پیشنهاد به مبلغ اولیه پروژه افزود.۱۱- نهضت سواد آموزیدر برخی از پروژه ها، حدود یک دهم درصد از هر کارکرد پیمانکار کسر و به حساب نهضت سوادآموزی واریز می شود.۱۲-هزینه عوارض معدندر پروژه های راهسازی و سد سازی که برای ساخت بدنه راه و سد باید از معادن، مصالح برداشت نمود یا از رودخانه ها به عنوان قرضه استفاده نمود، بابت برداشت مصالح حدود ۰٫۲ درصد از هر کارکرد پیمانکار، کسر و به حساب سازمان و معادن و فلزات واریز می شود.۱۳- سازمان نظام مهندسیدر بعضی از پروژه ها، درصد ناچیزی از هر صورت وضعیت موقت پیمانکار کسر و به حساب سازمان نظام مهندسی کشور واریز می شود. این که کدامیک از بندهای ۹ تا ۱۳ از صورت وضعیت ها کسر می شود، به نوع پروژه بستگی دارد و قبل از ارائه قیمت باید اطلاعاتی راجع به آن کسب نمود. این درصدها معمولأ در هنگام پرداخت کارکرد پیمانکار توسط ذی حسابی سازمان، کسر و به حساب آنها واریز می شود.این که چه ضریبی به مبلغ نت برآوردی اضافه کنیم، تا این هزینه ها را پوشش بدهد، به محاسبه ضریب پیشنهادی بستگی دارد که این ضریب به طور کلی، تابعی از پارامترهای زیر است: ۱-سود پیمانکار ۱۰ الی ۱۵ درصد                =X12- هزینه دفتر مرکزی ۱ الی ۳ درصد            =X23-بیمه پروژه ۱٫۶ الی ۱۶ درصد                   =X34-مالیات پروژه ۵ الی ۷ درصد                     =X45-هزینه مستمر کارگاه ۲ الی ۱۳ درصد        =X56-هزینه تهیه ضمانت نامه ۰٫۲ الی ۲ درصد   =X67-کسور وجه الضمان ۰٫۵ الی ۱ درصد         =X78-هزینه های پیش بینی نشده ۲ درصد       =X89-عوارض شهرداری ۰٫۵ درصد                   =X910-صندوق کارآموزی ۰٫۲ درصد                =X1011- نهضت سوادآموزی ۰٫۱ درصد             =X1112- عوارض معدن ۰٫۲ درصد                   =X1213- سازمان نظام مهندسی ۰٫۱ درصد     =X13باید ضریبی را محاسبه نمود که وقتی در نت برآوردی قیمت پروژه ضرب شود کل آن هزینه ها را پوشش دهد، بنابراین به صورت زیر عمل می شود.P= P’ x FP = کل قیمت پیشنهادی پروژه با در نظر گرفتن کلیه کسورات و سود‘P = نت قیمت برآوردی پروژه بدون در نظرگرفتن کسورات و سودF = ضریب پیشنهادی پیمانکار که در نت قیمت برآوردی ضرب می شود تا کل قیمت پروژه به دست آید.اگر از کل قیمت پیشنهادی پروژه (P) کلیه کسورات و سود کسر شود باید برابر نت قیمت برآوردی پروژه باشد.

ترک تشریفات در مناقصات چگونه است؟یکی از روش های انجام معامله می باشد که کارفرما بدون انجام مناقصه ی محدود یا نامحدود ، با یک پیمانکار قرارداد می بندد، که آن هم به دلیل حذف تشریفات مناقصه و شروع سریع عملیات اجرایی در پروژه و جلوگیری از تلف شدن زمان در مدت انتخاب، پیمانکار می باشد.در قانون برگزاری مناقصات، این امکان پیش بینی شده که چنانچه بر اساس گزارش توجیه دستگاه مناقصه گزار، به تشخیص یک هیئت ۳ نفره از مقامات مسئول در ماده ۲۸ این قانون، امکان برگزاری مناقصه وجود نداشته باشد می توان با روش های غیر رقابتی از جمله “ترک تشریفات مناقصه” و یا “عدم الزام به برگزاری مناقصه” نیز به نتیجه رسید.البته در این روش، پیمانکار باید کاملأ برای کارفرما شناخته شده باشد یا اینکه قبلأ پیمانکار با کارفرما قرارداد داشته و کار را به نحو احسن اجرا نموده و کارفرما رضایت کامل از وی دارد، بنابراین با همان پیمانکار، قرارداد منعقد می کند. در این روش، کارفرما از چند پیمانکار استعلام گرفته، قیمت ها را بررسی نموده و بهترین قیمت اجرایی پروژه را انتخاب می کند و با پیمانکار در همان قیمت به توافق می رسد.ذکر دلایل کافی مانند الزام به خرید از عرضه‌کنندگان خاص، تحریم‌های اقتصادی،نبود زمان کافی برای برگزاری مناقصه، معین نشدن بودجه، وجود شرایط بحرانی که خطرات جانی و مالی متوجه کشور می سازد و غیره برای انجام عملیات مورد نظر از نظر ترک تشریفات الزامی است. بدیهی است واحدهای متقاضی ترک تشریفات مناقصه، باید در زمان مناسب، درخواست خود مبنی بر صدور مجوز ترک تشریفات را به معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور ارایه نمایند.کمیسیون مناقصه: کمیسیون مناقصه، در مرکز از سه نفر تشکیل می شود که عبارتند از:۱-معاون وزارتخانه یا موسسه دولتی یا یک نفر نماینده به انتخاب وزیر یا رئیس موسسه ی مربوطه.۲-ذیحساب وزارتخانه یا موسسه دولتی یا نماینده او.۳-رئیس قسمت تقاضا کننده مورد معامله یا نماینده او.در شهرستان ها، کمیسیون مناقصه از سه نفر به شرح زیر تشکیل می شود:رئیس دستگاه مناقصه گذار یا نماینده او.ذیحساب شهرستان مربوطه یا نماینده او.مسئول امور تدارکات دستگاه مناقصه گذار یا نماینده او.در مواردی که معامله، مربوط به امور فنی باشد حضور یک نفر مأمور فنی، با انتخاب دستگاه مناقصه گذار، در کمیسیون مناقصه ضرورت دارد.در صورتی که در مدت مقرر، پیشنهادی نرسیده باشد، دستگاه مناقصه گذار می تواند مناقصه را تجدید یا موضوع را برای اتخاذ تصمیم نزد کمیسیون مذکور در قانون محاسبات عمومی احاله کند.در صورتی که در مدت مقرر پیشنهاد رسیده باشد، کمیسیون تشکیل می شود و پیشنهادهای رسیده را اعم از این که یک یا بیشتر باشد مفتوح و رسیدگی و به شرح زیر تصمیم گیری خواهد نمود.در صورتی که به نظر کمیسیون مناقصه، کمترین بهای پیشنهاد شده عادلانه باشد، کمیسیون پیشنهاد دهنده را به عنوان برنده ی مناقصه اعلام خواهد نمود. در غیر این صورت، می تواند مناقصه را تجدید یا حداقل از سه نفر استعلام بهاء شود و نتیجه آن در کمیسیون مطرح شود.در صورتی که حداقل بهای پیشنهاد شده در مناقصه باشد، کمیسیون پیشنهاد دهنده، حداقل بهاء در حائز حداقل اعلام می کند.مگر اینکه تفاوت این دو بهاء کمتر از ۵ درصد باشد، که در اینصورت اگر پیشنهاد دهنده ی حداقل در مناقصه، حاضر باشد به حداقل بهای به دست آمده در استعلام، معامله را انجام دهد، به عنوان برنده ی مناقصه اعلام خواهد شد. در صورتی که حداقل بهای به دست آمده در استعلام، برابر یا بیشتر از حداقل بهای پیشنهاد شده در مناقصه باشد، یا در استعلام بهاء، کسی داوطلب معامله نباشد، یا تعداد داوطلبان کمتر از ۳ نفر باشد، کمیسیون می تواند پیشنهاد دهنده ی حداقل در مناقصه را به عنوان برنده ی مناقصه اعلام کند تا به تجدید مناقصه رأی دهد.مناقصه گذار تا جایی که برایش میسر باشد باید قبل از روز افتتاح پیشنهاد، قیمت های مربوط به مورد مناقصه را با وسایل مقتضی و مطمئن به طور محرمانه، تهیه نموده و در پاکت لاک و مهر شده در اختیار کمیسیون مناقصه قرار دهد تا در روز افتتاح پیشنهادات، پس از قرائت پیشنهادات رسیده مورد استفاده و اتخاذ تصمیم کمیسیون مناقصه قرار گیرد.در مواردی که کمیسیون مناقصه، رأی به تجدید مناقصه دهد، احاله موضوع برای اتخاذ تصمیمات دیگر به کمیسیون قانون محاسبات عمومی بلامانع است.در مواردی که موضوع مناقصه چند نوع کالا یا کار باشد، هرگاه در شرایط مناقصه، دستگاه مناقصه گذار اختیار تفکیک مورد معامله را نداشته باشد، کمیسیون می تواند شخصی را که بهای پیشنهادی او در مجموع کمتر است، برنده ی مناقصه اعلام کند.اجرای نظر کمیسیون:در صورتی که کمیسیون مناقصه، برنده را اعلام کند، دستگاه مناقصه گذار باید نتیجه را به برنده ی مناقصه ابلاغ کند تا برای انجام معامله مراجعه کند. مگر در موارد خاصی که در آیین نامه ذکر شده است. در مواردی که کمیسیون مناقصه، برنده ی مناقصه را اعلام کرده باشد، سپرده ی برنده و شخصی که بهای پیشنهادی او در مرتبه دوم قرارداد، نگهداری و سپرده سایر پیشنهاددهندگان، مسترد خواهد شد.در صورتی که برنده ی مناقصه از تاریخ ابلاغ نتیجه تا مدت هفت روز به استثنای ایام تعطیل نسبت به سپردن تضمین حسن انجام معامله اقدام ننماید و یا برای انجام معامله حاضر نشود، سپرده او نیز ضبط می شود. در اینصورت به تشخیص دستگاه مناقصه گذار، مناقصه تجدید شده یا موضوع برای اتخاذ تصمیم، به کمیسیون مقرر قانون محاسبات عمومی ارجاع خواهد شد.به شخصی که بهای پیشنهاد او در مرتبه دوم قرار دارد به شرطی ابلاغ می شود که تفاوت بهای پیشنهادی او با برنده ی مناقصه از مبلغ سپرده بیشتر نباشد. در غیراین صورتف رجوع کار به او ممنوع خواهد بود.مدت هفت روز تعیین شده در مورد طرف معامله ای که در خارج از کشور اقامت دارد ممکن است حداکثر تا یک ماه تعیین شود مشروط بر اینکه در آگهی مناقصه یا برگ شرایط آن، ذکر شده باشد.مأموران مسئول در دستگاه مناقصه گذار موظفند با توجه به مدت مقرر در آگهی یا دعوت نامه ی مناقصه برای ابلاغ نتیجه به برنده زمانی اقدام کنند که به علت انقضای مدت، خسارتی متوجه دستگاه مناقصه گذار نشود. در غیر اینصورت مورد تعقیب قرار خواهند گرفت.در صورتی که حائز حداقل بهاء بیش از یک نفر باشد و نسبت به انجام معامله با یکی از آنها مهلت تأیین شده به وسیله ی کمیسیون، بین آنها توافق نشود، حق تقدم با برنده ی مناقصه خواهد بود که در محل انجام کار سکون دارد.در صورتی که سایرین نیز واجد شرایط باشند، کمیسیون برنده ی مناقصه را از طریق قرعه کشی تعیین می کند.نوع پروژه مبلغ کل برآورد شده و مختصری از نوع عملیات پروژه و محل کار در فرم آگهی دعوت از شرکت های پیمانکاری در مناقصه ی مورد نطر بیان می شود.

مناقصه محدود چیست؟تعریف مناقصهمعاملاتی که وزارت خانه ها و موسسات دولتی، اعم از خرید، فروش، اجاره، استجاره، پیمانکاری و اجرت کار و غیره انجام می دهند، باید طبق نوع مورد، از طریق مناقصه یا مزایده انجام داده شود.با تکمیل مرحله طراحی، مالک ( کارفرما) باید در پی تحصیل خدمات پیمانکار برای اجرای پروژه برآید. در پروژه های عمرانی، انتخاب پیمانکار که قادر به انجام کار به نحو احسن باشد و همچنین کمترین پیشنهاد قیمت باشد، باید از طریق مناقصه صورت گیرد.طبقه‌بندی‌ معاملات‌ معاملات‌ از نظر نصاب‌ (قیمت‌ معامله‌) به‌ سه‌ دسته‌ تقسیم‌ می‌شوند : ۱ـ معاملات‌ کوچک‌:  معاملاتی‌ که‌ به‌ قیمت‌ ثابت‌ سال‌ ۱۳۸۲ کمتر از بیست‌میلیون‌ (۲۰،۰۰۰،۰۰۰) ریال‌ باشد. ۲ـ معاملات‌ متوسط‌: معاملاتی‌ که‌ مبلغ‌ مورد معامله‌ بیش‌ از سقف‌ مبلغ‌ معاملات‌ کوچک‌ بوده‌ و از ده‌ برابر سقف‌ ارزش‌ معاملات‌ کوچک‌ تجاوز نکند. ۳ـ معاملات‌ بزرگ‌: معاملاتی‌ که‌ مبلغ‌ برآورد اولیه‌ آنها بیش‌ از ده‌ برابر سقف‌ ارزش ‌مبلغ‌ معاملات‌ کوچک‌ باشد.از نظر مراحل بررسی قانون برگزاری مناقصات، مناقصه ها را از نظر مراحل بررسی به یک مرحله ای و دو مرحله ای و از نظر روش دعوت از مناقصه گران به عمومی و محدود و ترک تشریفات تقسیم کرده است.مناقصه یک مرحله اینیازی به ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها نیست و پاکت های پیشنهاد مناقصه گران در یک جلسه گشوده و در همان جلسه، برنده ی مناقصه تعیین می شود.مناقصه دو مرحله ایدر این مناقصات، ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها به تشخیص مناقصه گذار ضروری است. در این گونه مناقصات، کمیته ی فنی بازرگانی پیشنهادها تشکیل می شود و بنا به ماده ی ۲۹ برگزاری مناقصات برنده ی مناقصه تعیین می شود.مناقصه محدود ( دعوت نامه)در این نوع مناقصه ها، دستگاه مناقصه گذار، دعوتنامه های محدودی شامل شرایط مناقصه، برای اشخاصی ( پیمانکار) که صلاحیت آنها، برای شرکت در معامله ی مورد نظر، تشخیص داده شده و نام آنها در فهرست واجدین صلاحیت آمد باشد ( فهرست انتشار یافته از طرف سازمان برنامه و بودجه استان ها یا کشور) ارسال می کند. تشخیص صلاحیت بر اساس میزان سرمایه، ماشین آلات و لوازم کار و کادر فنی و متخصص، سابقه کار و سایر شرایط، از طرف سازمان برنامه و بودجه استان ها یا کشور) ارسال می کند. تشخیص صلاحیت بر اساس میزان سرمایه، ماشین آلات و لوازم کار، کادر فنی و متخصص، سابقه کار و یا سایر شرایط، از طرف سازمان برنامه و بودجه استان یا کشور به عمل آمده که به اقتضای نوع معامله از طرف وزارتخانه یا موسسه دولتی تعیین می شود. ضوابط گفته شده در آگهی که بدین منظور حداقل یک نوبت در روزنامه ی کثیرالانتشار و یک روزنامه ی رسمی، منتشر می شود، اعلام خواهد شد تا داوطلبان، در مهات مقرر در آگهی، اطلاعات و مدارک لازم را ارسال کنند.برای تشخیص صلاحیت، کمیسیونی مرکب از سه نفر عضو، که بنا به اقتضای تخصص و آگاهی، از طرف وزیر یا رئیس موسسه، انتخاب خواهند شد، تشکیل می شود. این کمیسیون، پس از رسیدگی به مدارک داوطلبان، واجدین صلاحیت در هر رشته یا هر درجه کمتر از پنج نفر نباشد، پس از تأیید وزیر یا رئیس موسسه دولتی مربوط نتیجه به آن ها ابلاغ و اسامی این اشخاص در فهرست واجدین صلاحیت درج خواهد شد.به طور معمول، لیست پیمانکاران واجد شرایط، از سازمان برنامه و بودجه گرفته می شود.دعوت نامه ی شرکت، در مناقصه ی محدود، باید برای کلیه اشخاصی که نام آنها در فهرست واجدین صلاحیت، برای معامله مورد نظر مندرج است، ارسال شود. مگر آنکه در فهرست مزبور، حداکثر معاملاتی که در زمان واحد می توان به یک شخص واگذار نمود، پیش بینی شده باشد. در این صورت از کسانی که معاملات واگذاری به آنها بیشتر از حد نصاب مذکور باشد، دعوت نخواهد شد. وزارتخانه یا موسسه دولتی دیگر را مورد عمل قرار دهند.دولت ( سازمان برنامه و بودجه) مکلف است، فهرست واجدین صلاحیت واحدی، برای هر نوع معامله تهیه کند تا برای مناقصه ی محدود، مورد استفاده کلیه وزارتخانه ها و موسسات دولتی قرار گیرد.رعایت مقررات مربوط به مناقصه ی نامحدود ( عمومی)، در صورتی که مغایر با مناقصه محود نباشد و همچنین در مناقصه محدود نیز لازم است. فرم دعوت نامه ی شرکت در مناقصه ( مناقصه محدود)( دعوتنامه ی شرکت در مناقصه )شرکت:نشانی:بدین وسیله از آن شرکت دعوت می شود که در صورت تمایل در مناقصه ای به شرح زیر شرکت فرمایند.موضوع مناقصه:نوع و میزان کار: ( شرح مختصری از انجام کار)مبلغ و مدت انجام کار:دستگاه اجراییمهندسان مشاور۱-اسناد مناقصه از تاریخ …………. حداکثر لغایت تاریخ …………… از طرف ………………………………………. واقع در مقابل دریافت مبلغ …………… ریال به نماینده آن شرکت که ( طبق فرم پیوست تقاضای دریافت اسناد مناقصه) کتبأ معرفی شده، تسلیم می شود و بعد از آن، اسناد و نقشه ها به کسی داده نخواهد شد.۲-اگر بعد از دریافت دعوتنامه و قبل از خرید اسناد مناقصه، مایل به شرکت در این مناقصه نیستید، باید مراتب را کتبأ تا تاریخ ………….. به ………………………… اطلاع دهید.اگر بر خلاف این روش عمل شود، بر اساس مقررات موضوع برای بار اول مشمول اخطار و برای بار دوم تا سه ماه و در صورت تکرار تا شش ماه از مشارکت در مناقصه محروم می شوید.۳-اگر اخیرأ در مناقصه دیگری برنده شده اید و یا اینکه دارای دو کار در دست اجرایی که کمتر از ۵۰ درصد آن را انجام داده اید، می باشید و همچنین در حالتی که بیشتر از دو کار در دست دارید، مراتب را فورأ به سازمان برنامه و بودجه ( دفتر پیمانکاران) اطلاع داده، از خرید اسناد خودداری فرمایید. در صورت اثبات عمل، به خلاف موضوع فوق، تضمین شرکت کننده در مناقصه ضبط و پیشنهاد او از درجه اعتبار ساقط خواهد بود و برای بار اول تا ندت شش ماه و در صورت تکرار تا یک سال، از دعوت به کارها محروم خواهد بود.۴-تضمین شرکت در مناقصه معادل…………………ریال به صورت وجه نقد که به حساب شماره بانک  …………………… واریز و رسید آن را ضمیمه اسناد می نمایند. یا ضمانت نامه ی بانکی است، که باید برای مدت سه ماه، از تاریخ افتتاح پیشنهادات، معتبر بوده و تا سه ماه دیگر نیز قابل تمدید باشد. این تضمین، هنگام قرارداد یا اگرضبط آن از طرف دستگاه اجرایی تقاضا نشده باشد، در پایان مدت شش ماه مذکور با درخواست کتبی پیمانکار، خود به خود آزاد خواهد شد.۵-شرکت های دعوت شده به مناقصه، می بایست طبق تعهدنامه ای که همراه با اسناد مناقصه به آنان تحویل می شود، تعهد نمایند که در صورت برنده شدن در مناقصه، وضع خود را با ضوابط آیین نامه ی تشخیص صلاحیت که مصوب ۱۳۶۰/۲/۳۰ هیأت وزیران در رتبه …. گروه ….. رشته ….. است، تطبیق دهند. در صورتی که برخلاف این تعهد عمل نمایند، ضمانت نامه ی آنان، ضبط و قرارداد با آنان منعقد نمی شود.۶-دستگاه مناقصه گذار در رد یا قبول کلیه ی پیشنهادات مختار است.۷-سایر اطلاعات در اسناد مناقصه مندرج است.۸-این دعوت نامه، باید به مهر و امضای پیمانکار رسیده و همراه با سایر اسناد ضمیمه پیشنهاد تسلیم شود.امضاء دستگاه مناقصه گذارتاریخ:امضاء پیشنهاد دهنده:سمت پیشنهاد دهند:مهر شرکت:برگ شرایط مناقصه۱-موضوع: مناقصه۲-محل کار:۳-نوع و میزان کار:۴-شماره عنوان طرح:۵-دستگاه اجرایی:۶-مهندس مشاور:۷-اگر پس از دریافت اسناد مناقصه، مایل به شرکت در مناقصه نیستید، باید انصراف خود را کتبأ حداکثر تا آخر وقت اداری …………………………….. ( که معادل یک سوم مدت مناقصه است) اعلام دارید. در غیر این صورت، هرگاه از تسلیم پیشنهاد خودداری نموده و یا پیشنهاد ناقص دهید، برای بار اول تا سه ماه و برای بار دوم تا شش ماه و در صورت تکرار تا یکسال، طبق مقررات جاری از دعوت شرکت در مناقصه ها محروم خواهید بود.۸-پیشنهاد باید در پاکت الف و ب به شرح زیر تهیه و تحویل شود. ( توضیح آنکه پاکت های الف و ب باید جمعأ در پاکت سریسته ی دیگری گذاشته شده و لاک و مهر گردد و روی پاکت نوشته شود)پیشنهاد برای مناقصه ……………………. نشانی پیشنهاد دهنده …………………تاریخ تسلیم پیشنهاد ……………………. پاکت لاک و مهر شده فوق الذکر ( حاوی پاکت الف و ب ) باید حد کثر تا ساعت …… روز …… به …………………………….. تسلیم شود. پیشنهادهای واصله در ساعت ….. روز ….. در کمیسیون مناقصه باز و رسیدگی می شود.۹-پاکت الف باید حاوی مدارک زیر باشد:-تضمین شرکت در مناقصه به مبلغ …………. ریال وجه نقد که به حساب شماره ………… بانک واریز و رسید آن در پاکت الف قرار می گیرد یا به صورت ضمانت نامه ی بانکی مطابق نمونه که مدت اعتبار آن سه ماه از تاریخ قرائت پیشنهاد و قابل تمدید به دستور کارفرما باشد.– نقشه ها– دعوت نامه ی مناقصه-شرایط مناقصه– نمونه پیمان-دفترچه شرایط عمومی پیمان و دستورالعمل های ضمیمه– دفترچه فهرست مقادیر و قیمت های برآوردی– مشخصات فنی عمومی و خصوصی– نمونه ضمانت نامه ها در چهار فرم– نمونه نامه فرم تعهد تطبیق شرکت با ضوابط مصوبه ۱۳۶۰/۲/۳۰ هیأت وزیران-برگ تعهد پیمانکار در مورد عدم مشمول قانون منع مداخله مصوب دی ماه ۱۳۳۷٫– آیین نامه تعیین برنده مناقصه.-رونوشت مصدق اساسنامه شرکت و آگهی روزنامه رسمی کشور حاوی امضاهای مجاز و گواهی اداره ثبت شرکت ها مبنی بر اعتبار اساسنامه ی ابراز شده و موجودیت شرکت باید در پاکت الف ضمیمه پیشنهاد باشد. در صورتی که، دارندگان امضاهای مجاز در اساسنامه، حق دادن وکالت به غیر داشته باشند و پیشنهاد دهنده به وکالت از طرف مسئولین شرکت پیشنهاد بدهد، باید رونوشت مصدق وکالت نامه رسمی خود را همراه با پیشنهاد به کارفرما تسلیم دارد.-هر نوع ضمائم و مدارکی که بعدأ از طرف کارفرما ارسال شده باشد ( از قبیل تغییرات در پاره ای از مشخصات و غیره )۱۰-پاکت (ب) باید محتوی مدارک زیر باشد:-برگ پیشنهادی که در آن قیمت پیشنهادی به حروف مشخص شده باشد.-فرم بیمه نامه نسبت به بیمه نمودن قسمت هایی از کار که مورد نظر کارفرما می باشند.۱۱-اوراق و جدول های مربوط به تجزیه بهاء منضم به بخشنامه شماره ۲۴۳۵-۶۵۹۵/۵۰ – مورخ ۱۳۶۰/۵/۲۲ سازمان برنامه و بودجه.۱۲-کلیه صفحات مربوط به مدارک ارسال در پاکت های الف و ب باید به مهر و امضای مجاز شرکت پیشنهاد دهنده رسیده باشد. در صورتی که پاکت الف دارای نقص باشد، پاکت ب باز نشده و به پیمانکار بازگرانده می شود و پیشنهاد مربوطه مردود خواهد بود.۱۳-پیشنهاد دهنده، باید کلیه ی اسناد مناقصه را که از کارفرما یا مهندسین مشاور، دریافت می دارد، بدون تغییر یا حذف قسمتی از آنها، امضاء کرده و ضمیمه ی پیشنهاد خود نماید و در صورتی که یک یا چند قسمت از شرایط مناقصه به امضای پیشنهاد دهنده نرسیده باشد، تسلیم پیشنهاد به منزله قبول تمام شرایط اسناد مناقصه از طرف پیشنهاد دهنده تلقی خواهد شد.۱۴- توضیحات لازم راجع به اسناد و مدارک مناقصه:هر یک از دعوت شدگان در مناقصه که نسبت به مفهوم قسمتی از مشخصات یا سایر مدارک مناقصه ابهامی داشته باشند، باید حداکثر تا ….. روز پس از تحویل اسناد و مدارک مناقصه مراتب را کتبأ به دستگاه دعوت کننده اطلاع دهند و تقاضای دریافت توضیح کتبی بنماید.هر نوع توضیح یا تجدید نظر، اضافه یا حذف مطلبی به مدارک مناقصه به صورت رسمی و از طرف دستگاه دعوت کننده به نشانی دعوت شدگان ارسال می شود و این ضمائم جزو مدارک مناقصه منظور خواهد شد.حق تغییر یا اصلاح، تجدید نظر در مشخصات با نقشه ها را قبل از انقضای مهلت لازم برای تسلیم پیشنهادها نزد خود محفوظ می دارد و اگر چنین موردی پیش آید، اصلاحات فوق طی یک ضمیمه برای کلیه ی دعوت شدگان در مناقصه، ارسال خواهد شد و اگر پیشنهادی قبل از ارسال ضمیمه مزبور تسلیم شده باشد، پیشنهاد کننده حق دارد تقاضای استرداد آن را به منظور انجام تغییرات و اصلاحات لازم بنماید. اگر این تجدید نظر یا اصلاح، مستلزم تغییر مقادیر یا قیمت پیشنهادی یا هر دو باشد، در این صورت، آخرین روز دریافت پیشنهادها می تواند با اعلام کتبی کارفرما به تعویق افتد، طوری که پیشنهاد دهندگان، فرصت کافی برای اعمال اصلاحات و تجدید نظر داشته باشند.۱۵- فهرست مقادیر و قیمت ها:فهرست مقادیر و قیمت ها به عنوان راهنما در اختیار پیمانکار قرار می گیرد. پیمانکار فقط روی برگ پیشنهاد یک قیمت کل پیشنهادی به حروف خواهد نوشت که ملاک عمل برای تعیین برنده می باشد.۱۶-حضور پیشنهاد دهندگان یا نمایندگان آن ها که کتبأ معرفی شده باشند، در جلسه افتتاح پیشنهادات آزاد است.۱۷-پیشنهادهای واصله، در ساعت …. روز …. تاریخ ….. با حضور کمیسیونی در دستگاه کارفرما افتتاح خواهد شد.۱۸-ابتدا پاکت «الف»، باز شده و مدارک، اسناد و محتویات آن پاکت، مبلغ و مدت اعتبار تضمین شرکت در مناقصه که باید طبق فرم پیوست تنظیم شده باشد، مورد بررسی قرار گرفته و یادداشت خواهد شد.پیشنهادها باید کامل و بدون قید و شرط باشد، در صورتیکه نقصی در مدارک و محتویات پاکت «الف»، مشاهده شود و یا پیشنهاد مشروط مبهم بوده و یا فاقد تضمین یا با کسری تضمین باشد و یا اینکه دیرتر از موعد مقرر تحویل شود یا خلاف شرایط مناقصه باشد، پیشنهاد مورد بحث مردود شناخته شده و پاکت «ب» باز نشده و به پشنهاد دهنده بازگردانده می شود. چنین پیشنهاددهندگانی، برای بار اول سه ماه، برای بار دوم شش ماه و در صورت تکرار برای همیشه از مناقصه ها محروم خواهند شد.۱۹- پس از باز شدن پاکت های «الف» و مشاهده اینکه چه کسانی پاکت های بدون نقص داده اند، اقدام به گشایش پاکت «ب» می شود و با توجه به رقم کل پیشنهادی مندرج در پاکت «ب» هر پیمانکار و رعایت مراتب مندرج در بند ۲۰ مشروحه زیر برنده مناقصه مشخص می شود.۲۰- برنده ی مناقصه، مطابق آیین نامه تعیین برنده مناقصه و با توجه به قیمت کل پیشنهادی پیمانکار، که با حروف در روی برگ پیشنهاد، ذکر شده است و با استفاده از تجزیه و تحلیل جدول های تجزیه بهاء پیمانکار، که باید طبق بخشنامه ۲۴۳۵-۶۵۹۵/۵۰-۱ مورخ ۱۳۶۰/۵/۲۲ در پاکت «ب» به مناقصه گذار تحویل داده شود، تعیین می شود.هرگاه در مناقصه ای معلوم شود، که پیشنهاددهندگانی به زیان دولت تبانی کرده اند، مراتب به وزیر یا رئیس دستگاه اجرایی مربوطه گزارش می شود و اگر به تشخیص وزیر یا رئیس دستگاه اجرایی، تبانی انجام شده باشد، مناقصه ابطال خواهد شد و دستگاه اجرایی، گزارش امر را با نام پیمانکارانی که در تبانی شرکت داشته اند به سازمان برنامه و بودجه ارسال خواهد نمود. سازمان بر مبنای گزارش واصله میزان تنبیه پیمانکاران متخلف را از طریق تنزل رتبه و حذف موقت نام آنها از فهرست ها از یک تا دو سال تعیین و مراتب را در فهرست ها منعکس کرده و کتبأ به پیمانکاران متخلف و دستگاه های اجرایی اعلام خواهد نمود.۲۲-در صورتی که، پس از عقد قرارداد و قبل از تحویل موقت کار معلوم شود که پیمانکار تمام یا قسمت عمده ی عملیات، مورد پیمان خود را بدون داشتن مجوز به شخص حقیقی یا حقوقی دیگری واگذار کرده است و با تحقیقات لازم موضوع محرز شود، به دستور وزیر یا رئیس دستگاه اجرایی از پیمانکار خلع ید شود و پیمانکار در مرتبه اول یک سال و در صورت تکرار برای مدت دو سال از فهرست های شرکت های ذی صلاح سازمان برنامه و بودجه حذف خواهد شد.۲۳-برنده مناقصه، باید طی هفت روز پس از اطلاع از برنده شدن در مناقصه در دفتر مناقصه گذار، حاضر شده و ده نسخه از کلیه ی اسناد و نقشه های پیمان و هر آن چه را که قبلأ امضاء نموده و و ضمیمه پیشنهاد خود تسلیم داشته و بر اساس آن برنده مناقصه شناخته شده است، تکمیل، امضاء و مهر نموده و همراه تضمین لازم برای عقد پیمان به دفتر کارفرما تحویل نماید. در غیر این صورت تضمین شرکت در مناقصه که تسلیم نموده است، به نفع کارفرما و بدون هیچگونه تشریفات قضایی ضبط شده و برنده مذکور حق هیچگونه اعتراض و ادعایی نسبت به آن نخواهد داشت. در چنین مواردی کارفرما با رعایت آیین نامه معاملات دولتی و دستورالعمل مربوطه، نفر دوم را به عنوان برنده اعلام می کند و در صورتی که نفر دوم برنده به شرح مذکور به موقع حاضر به انعقاد قرارداد نشود، سپرده ی او ضبط و مناقصه تجدید می شود.۲۴- نسبت به مقررات مربوط به کارگران، قانون کار و بیمه های اجتماعی ، آخرین مصوبات قوانین مربوطه در این مورد ملاک عمل خواهد بود.۲۵- حقوق دولتی و بهره مالکانه مورد تقاضای دستگاه های مسئول دولتی از صورت وضعیت های پیمانکار کسر می شود.۲۶- تضمین مربوط به شرکت کنندگانی که برنده اول و یا دوم نشده اند، بلافاصله پس از تضمین برنده ماقصه مسترد خواهد شد.۲۷- تضمین برنده مناقصه، در مقابل تسلیم تضمین دیگری ( که ظرف ده روز از طرف پیمانکار تهیه می شود و مبلغ آن معادل پنج درصد مبلغ قرارداد است) مسترد می شود. این تضمین مجدد به منزله ی آن است که برنده از تنظیم و مبادله قرارداد خودداری نموده باشد و در این صورت تضمین شرکت در مناقصه به نفع کارفرما ضبط می شود.۲۸- کلیه ی سپرده ها پس از موافقت کتبی کارفرما و به دستور کتبی ذیحسابی به عنوان بانک آزاد خواهد شد.۲۹-در مورد تضمین شرکت در مناقصه همانطور که در دعوت نامه نیز توضیح داده شده است ( به موجب مصوبه شماره ۶۵۹۰۸ مورخ ۶۱/۱۰/۵ هیأت وزیران جمهوری اسلامی ایران) در رأس شش ماه پس ازتاریخ افتتاح پیشنهادات مناقصه، اگر ضبط تضمین از طرف دستگاه اجرایی درخواست نشده باشد، این تضمین بنا به درخواست کتبی پیمانکار خود به خود آزاد می شود.امضاء دستگاه مناقصه گذارتاریخ:امضاء پیشنهاد دهنده:سمت پیشنهاد دهنده:مهر شرکت:

مناقصه نامحدود یا عمومی چیست؟تعریف مناقصهمعاملاتی که وزارت خانه ها و موسسات دولتی، اعم از خرید، فروش، اجاره، استجاره، پیمانکاری و اجرت کار و غیره انجام می دهند، باید طبق نوع مورد، از طریق مناقصه یا مزایده انجام داده شود.با تکمیل مرحله طراحی، مالک ( کارفرما) باید در پی تحصیل خدمات پیمانکار برای اجرای پروژه برآید. در پروژه های عمرانی، انتخاب پیمانکار که قادر به انجام کار به نحو احسن باشد و همچنین کمترین پیشنهاد قیمت باشد، باید از طریق مناقصه صورت گیرد.طبقه‌بندی‌ معاملات‌ معاملات‌ از نظر نصاب‌ (قیمت‌ معامله‌) به‌ سه‌ دسته‌ تقسیم‌ می‌شوند : ۱ـ معاملات‌ کوچک‌:  معاملاتی‌ که‌ به‌ قیمت‌ ثابت‌ سال‌ ۱۳۸۲ کمتر از بیست‌میلیون‌ (۲۰،۰۰۰،۰۰۰) ریال‌ باشد. ۲ـ معاملات‌ متوسط‌: معاملاتی‌ که‌ مبلغ‌ مورد معامله‌ بیش‌ از سقف‌ مبلغ‌ معاملات‌ کوچک‌ بوده‌ و از ده‌ برابر سقف‌ ارزش‌ معاملات‌ کوچک‌ تجاوز نکند. ۳ـ معاملات‌ بزرگ‌: معاملاتی‌ که‌ مبلغ‌ برآورد اولیه‌ آنها بیش‌ از ده‌ برابر سقف‌ ارزش ‌مبلغ‌ معاملات‌ کوچک‌ باشد.از نظر مراحل بررسی قانون برگزاری مناقصات، مناقصه ها را از نظر مراحل بررسی به یک مرحله ای و دو مرحله ای و از نظر روش دعوت از مناقصه گران به عمومی و محدود و ترک تشریفات تقسیم کرده است.مناقصه یک مرحله اینیازی به ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها نیست و پاکت های پیشنهاد مناقصه گران در یک جلسه گشوده و در همان جلسه، برنده ی مناقصه تعیین می شود.مناقصه دو مرحله ایدر این مناقصات، ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها به تشخیص مناقصه گذار ضروری است. در این گونه مناقصات، کمیته ی فنی بازرگانی پیشنهادها تشکیل می شود و بنا به ماده ی ۲۹ برگزاری مناقصات برنده ی مناقصه تعیین می شود.مناقصه نا محدود یا عمومیدر ارایه ی پیمان پروژه های عمرانی، روند خاصی باید رعایت شود که روال قانونی دارد. روند این فرآیند به صورت زیر است:۱-۱-مهندس مشاور ( یا دستگاه اجرایی که خدمات مشابهی را انجام می دهند، باید برای هر مناقصه، برآورد مقادیر کار، قیمت های واحد، برآورد هزینه کار و همچنین قیمت های مصالح پای کار را تعیین کند.۲-۱- آگهی مناقصه، یک نوبت در روزنامه رسمی کشور، به تشخیص دستگاه مناقصه گذار و از یک تا سه نوبت به اقتضای اهمیت معامله در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار منتشر می شود. جزو اختیارات قانونی مالک است که نوع پروژه، تعداد تکراری را که هر آگهی باید در مطبوعات منتشر شود و طول زمان اعلامیه ها را مشخص کند. این آگهی را معمولأ آگهی مناقصه می نامند و اطلاعاتی که به شرکت کنندگان می دهند به شرح زیر است:۱-ماهیت و نوع پروژه۲-محل انجام پروژه۳-نوع قرارداد اجرا۴-ضمانت نامه های لازم و میزان سپرده شرکت در مناقصه و نوع سپرده۵-مدت اجرای پروژه و تاریخ شروع و خاتمه آن۶-مقررات و روش پرداخت به پیمانکار انتخاب شده۷-برآورد تقریبی پروژه۸-مدت قبول پیشنهادها۹-محل دریافت اسناد مناقصه و سپرده لازم برای تهیه اسناد مناقصه۱۰-حداکثر مدتی که برای بررسی پیشنهادها تشخیص حایز حداقل و ابلاغ برنده مناقصه ضرورت دارد.۱۱-روز و ساعت و محل قرائت پیشنهادها و همچنین مجاز بودن حضور پیشنهاد دهندگان یا نمایندگان آن ها در کمیسیون مناقصه۱۲-میزان پیش پرداخت در صورتی که تشخیص دستگاه مناقصه گذار باشد و پرداخت و واریز آن۱۳-تصریح این نکته که شرکت در مناقصه و دادن پیشنهاد به منزله قبول اختیارات و تکالیف دستگاه مناقصه گذار است.دستگاه مناقصه گذار، در صورتی که یادآوری شرایط خاصی را لازم بداند، در صورتی که با قوانین و مفاد آیین نامه مغایر نباشد، می تواند در متن آگهی یا در نقشه ها و برگ شرایط مشخصات درج نماید، ولی منظور داشتن امتیازات جدید، برای برنده مناقصه هنگام انعقاد قرارداد یا اجرای قرارداد به هر عنوان ممنوع است.در صورتی که شرایط مناقصه، مفصل بوده و درج آن در روزنامه، مستلزم هزینه زیاد باشد، ممکن است نوع کالا یا کار مورد معامله، مقدار، مدت و محل تحویل، میزان پیش پرداخت، مدت و محل قبول پیشنهادها در آگهی درج شده و تصریح شود که نقشه ها و برگ شرایط مشخصات معامله در محل معینی موجود است و پیشنهاد دهندگان باید یک نسخه از آن را دریافت و با قید قبولی امضا کرده و به پیشنهاد خود ضمیمه و تسلیم نماید.دستگاه مناقصه گذار، در تصمیم گیری راجع به پیشنهادهای واصله و انعقاد قرارداد، دارای تکالیف و اختیارات زیر می باشد:الف) دستگاه مناقصه گذار، مکلف است سپرده ی شرکت برنده در مناقصه ( در صورتی که حاضر به انجام معامله نشود) و همچنین سپرده ی نفر دوم را ( در صورتی که برای انجام معامله به او مراجعه شود و از انجام معامله امتناع نماید) ضبط کند.ب) دستگاه مناقصه گذار، اختیار دارد تعداد کالا یا کار مورد معامله را، تا ۲۵ درصد افزایش یا کاهش دهد، مشروط بر اینکه کلیه محاسبات فنی نسبت به این افزایش یا کاهش متناسب رعایت و تطبیق کند.ج) دستگاه مناقصه گذار، مجاز نیست به پیشنهادات مبهم، مشروط و بدون سپرده و پیشنهاداتی که بدون سپرده و پیشنهاداتی که بعد از انقضای مدت مقرر در آگهی، برسد ترتیب اثر بدهد.د) دستگاه مناقصه گذار، می تواند یک یا تمام پیشنهادات را رد کند.ه) هزینه ی ثبت قرارداد در دفترخانه ی اسناد رسمی، به عهده برنده مناقصه خواهد بود.ز) دستگاه مناقصه گذار، مکلف است هرگونه مالیات یا عوارضی که بابت معامله به طرف قرارداد تعلق می گیرد، از بهای کارکرد یا کالای تحویلی در موقع پرداخت مطالبات او کسر کند.دستگاه مناقصه گذار مکلف به رعایت نکات زیر است:۱-مدت قبول پیشنهادها در مورد آگهی هایی که در داخل کشور منتشر می شوند، از تاریخ اولین نوبت انتشار از ده روز نباید کمتر باشد. این مدت در مورد آگهی هایی که در خارج از کشور منتشر می شوند، از ۶۰ روزنباید کمتر باشد.۲- در صورتی که به تشخیص دستگاه مناقصه گذار، بر اساس نوع معامله نقشه یا برگ شرایط، مشخصات، نمونه های ضمانت نامه، قرارداد و مدارک دیگری تهیه شود، قبل از نشر آگهی باید آنها را تهیه کرد.۳-میزان پیش پرداخت، نباید از ۲۵ درصد مبلغ معامله، تجاوز کند و منحصرأ در قبال ضمانت نامه ی بانکی، پرداخت خواهد شد.۴-میزان سپرده شرکت، در مناقصه با توجه به موضوع و خصوصیات معامله نباید از پنج درصد مبلغ برآورد معامله کمتر باشد، ولی در صورتیکه، میزان سپرده به مأخذ فوق از پانصد هزار ریال بیشتر شود، دستگاه مناقصه گذار، می تواند میزان سپرده را به مبلغ متناسب که از پانصد هزار ریال کمتر باشد، تقلیل دهد.۵-در مورد معاملاتی که موضوع آن انجام امور ساختمانی یا باربری یا فروش ماشین آلات است، حداقل میزان تضمین حسن انجام تعهدات کار که باید قبل از انعقاد قرارداد اخذ شود، پنج درصد و در مورد سایر معاملات، ده درصد مبلغ معامله می باشد و باید به صورت نقد، به حساب سپرده ی بانکی دستگاه مناقصه گذار، تحویل داده شود و در مورد معاملات ساختمانی و باربری، علاوه بر ۵ درصد گفته شده، دستگاه مناقصه گذار باید از پرداخت، معادل ده درصد کسر و به حساب سپرده بابت تضمین حسن انجام معامله منظور نماید.آگهی دعوت شرکت های پیمانکار به مناقصهدر نظر دارد پروژه ای با مشخصات زیر را به مناقصه بگذاردکل مبلغ برآورد به میلیون ریال …………………………………………………………..موضوع و شرح خیلی مختصر از نوع کار ……………………………………………..محل کار:از کلیه شرکت های پیمانکاری داوطلب مناقصه ی فوق، که حائز شرایط رتبه گروه … رشته …. از آیین نامه ی مصوب ۱۳۶۰/۲/۳۰ هیئت وزیران می باشند، تقاضا می شود، حداکثر ظرف ۳ روز اداری از تاریخ نشر این آگهی، برای دریافت شرایط داوطلب مناقصه و شرکاء و سهاداران آن مراجعه نمایند.-فرم گفته شده، باید حداکثر ظرف مدت ۷ روز اداری تکمیل و عودت داده شود. برگ شرایط مناقصه۱-موضوع: مناقصه۲-محل کار:۳-نوع و میزان کار:۴-شماره عنوان طرح:۵-دستگاه اجرایی:۶-مهندس مشاور:۷-اگر پس از دریافت اسناد مناقصه، مایل به شرکت در مناقصه نیستید، باید انصراف خود را کتبأ حداکثر تا آخر وقت اداری …………………………….. ( که معادل یک سوم مدت مناقصه است) اعلام دارید. در غیر این صورت، هرگاه از تسلیم پیشنهاد خودداری نموده و یا پیشنهاد ناقص دهید، برای بار اول تا سه ماه و برای بار دوم تا شش ماه و در صورت تکرار تا یکسال، طبق مقررات جاری از دعوت شرکت در مناقصه ها محروم خواهید بود.۸-پیشنهاد باید در پاکت الف و ب به شرح زیر تهیه و تحویل شود. ( توضیح آنکه پاکت های الف و ب باید جمعأ در پاکت سریسته ی دیگری گذاشته شده و لاک و مهر گردد و روی پاکت نوشته شود)پیشنهاد برای مناقصه ……………………. نشانی پیشنهاد دهنده …………………تاریخ تسلیم پیشنهاد ……………………. پاکت لاک و مهر شده فوق الذکر ( حاوی پاکت الف و ب ) باید حد کثر تا ساعت …… روز …… به …………………………….. تسلیم شود. پیشنهادهای واصله در ساعت ….. روز ….. در کمیسیون مناقصه باز و رسیدگی می شود.۹-پاکت الف باید حاوی مدارک زیر باشد:-تضمین شرکت در مناقصه به مبلغ …………. ریال وجه نقد که به حساب شماره ………… بانک واریز و رسید آن در پاکت الف قرار می گیرد یا به صورت ضمانت نامه ی بانکی مطابق نمونه که مدت اعتبار آن سه ماه از تاریخ قرائت پیشنهاد و قابل تمدید به دستور کارفرما باشد.– نقشه ها– دعوت نامه ی مناقصه-شرایط مناقصه– نمونه پیمان-دفترچه شرایط عمومی پیمان و دستورالعمل های ضمیمه– دفترچه فهرست مقادیر و قیمت های برآوردی– مشخصات فنی عمومی و خصوصی– نمونه ضمانت نامه ها در چهار فرم– نمونه نامه فرم تعهد تطبیق شرکت با ضوابط مصوبه ۱۳۶۰/۲/۳۰ هیأت وزیران-برگ تعهد پیمانکار در مورد عدم مشمول قانون منع مداخله مصوب دی ماه ۱۳۳۷٫– آیین نامه تعیین برنده مناقصه.-رونوشت مصدق اساسنامه شرکت و آگهی روزنامه رسمی کشور حاوی امضاهای مجاز و گواهی اداره ثبت شرکت ها مبنی بر اعتبار اساسنامه ی ابراز شده و موجودیت شرکت باید در پاکت الف ضمیمه پیشنهاد باشد. در صورتی که، دارندگان امضاهای مجاز در اساسنامه، حق دادن وکالت به غیر داشته باشند و پیشنهاد دهنده به وکالت از طرف مسئولین شرکت پیشنهاد بدهد، باید رونوشت مصدق وکالت نامه رسمی خود را همراه با پیشنهاد به کارفرما تسلیم دارد.-هر نوع ضمائم و مدارکی که بعدأ از طرف کارفرما ارسال شده باشد ( از قبیل تغییرات در پاره ای از مشخصات و غیره )۱۰-پاکت (ب) باید محتوی مدارک زیر باشد:-برگ پیشنهادی که در آن قیمت پیشنهادی به حروف مشخص شده باشد.-فرم بیمه نامه نسبت به بیمه نمودن قسمت هایی از کار که مورد نظر کارفرما می باشند.۱۱-اوراق و جدول های مربوط به تجزیه بهاء منضم به بخشنامه شماره ۲۴۳۵-۶۵۹۵/۵۰ – مورخ ۱۳۶۰/۵/۲۲ سازمان برنامه و بودجه.۱۲-کلیه صفحات مربوط به مدارک ارسال در پاکت های الف و ب باید به مهر و امضای مجاز شرکت پیشنهاد دهنده رسیده باشد. در صورتی که پاکت الف دارای نقص باشد، پاکت ب باز نشده و به پیمانکار بازگرانده می شود و پیشنهاد مربوطه مردود خواهد بود.۱۳-پیشنهاد دهنده، باید کلیه ی اسناد مناقصه را که از کارفرما یا مهندسین مشاور، دریافت می دارد، بدون تغییر یا حذف قسمتی از آنها، امضاء کرده و ضمیمه ی پیشنهاد خود نماید و در صورتی که یک یا چند قسمت از شرایط مناقصه به امضای پیشنهاد دهنده نرسیده باشد، تسلیم پیشنهاد به منزله قبول تمام شرایط اسناد مناقصه از طرف پیشنهاد دهنده تلقی خواهد شد.۱۴- توضیحات لازم راجع به اسناد و مدارک مناقصه:هر یک از دعوت شدگان در مناقصه که نسبت به مفهوم قسمتی از مشخصات یا سایر مدارک مناقصه ابهامی داشته باشند، باید حداکثر تا ….. روز پس از تحویل اسناد و مدارک مناقصه مراتب را کتبأ به دستگاه دعوت کننده اطلاع دهند و تقاضای دریافت توضیح کتبی بنماید.هر نوع توضیح یا تجدید نظر، اضافه یا حذف مطلبی به مدارک مناقصه به صورت رسمی و از طرف دستگاه دعوت کننده به نشانی دعوت شدگان ارسال می شود و این ضمائم جزو مدارک مناقصه منظور خواهد شد.حق تغییر یا اصلاح، تجدید نظر در مشخصات با نقشه ها را قبل از انقضای مهلت لازم برای تسلیم پیشنهادها نزد خود محفوظ می دارد و اگر چنین موردی پیش آید، اصلاحات فوق طی یک ضمیمه برای کلیه ی دعوت شدگان در مناقصه، ارسال خواهد شد و اگر پیشنهادی قبل از ارسال ضمیمه مزبور تسلیم شده باشد، پیشنهاد کننده حق دارد تقاضای استرداد آن را به منظور انجام تغییرات و اصلاحات لازم بنماید. اگر این تجدید نظر یا اصلاح، مستلزم تغییر مقادیر یا قیمت پیشنهادی یا هر دو باشد، در این صورت، آخرین روز دریافت پیشنهادها می تواند با اعلام کتبی کارفرما به تعویق افتد، طوری که پیشنهاد دهندگان، فرصت کافی برای اعمال اصلاحات و تجدید نظر داشته باشند.۱۵- فهرست مقادیر و قیمت ها:فهرست مقادیر و قیمت ها به عنوان راهنما در اختیار پیمانکار قرار می گیرد. پیمانکار فقط روی برگ پیشنهاد یک قیمت کل پیشنهادی به حروف خواهد نوشت که ملاک عمل برای تعیین برنده می باشد.۱۶-حضور پیشنهاد دهندگان یا نمایندگان آن ها که کتبأ معرفی شده باشند، در جلسه افتتاح پیشنهادات آزاد است.۱۷-پیشنهادهای واصله، در ساعت …. روز …. تاریخ ….. با حضور کمیسیونی در دستگاه کارفرما افتتاح خواهد شد.۱۸-ابتدا پاکت «الف»، باز شده و مدارک، اسناد و محتویات آن پاکت، مبلغ و مدت اعتبار تضمین شرکت در مناقصه که باید طبق فرم پیوست تنظیم شده باشد، مورد بررسی قرار گرفته و یادداشت خواهد شد.پیشنهادها باید کامل و بدون قید و شرط باشد، در صورتیکه نقصی در مدارک و محتویات پاکت «الف»، مشاهده شود و یا پیشنهاد مشروط مبهم بوده و یا فاقد تضمین یا با کسری تضمین باشد و یا اینکه دیرتر از موعد مقرر تحویل شود یا خلاف شرایط مناقصه باشد، پیشنهاد مورد بحث مردود شناخته شده و پاکت «ب» باز نشده و به پشنهاد دهنده بازگردانده می شود. چنین پیشنهاددهندگانی، برای بار اول سه ماه، برای بار دوم شش ماه و در صورت تکرار برای همیشه از مناقصه ها محروم خواهند شد.۱۹- پس از باز شدن پاکت های «الف» و مشاهده اینکه چه کسانی پاکت های بدون نقص داده اند، اقدام به گشایش پاکت «ب» می شود و با توجه به رقم کل پیشنهادی مندرج در پاکت «ب» هر پیمانکار و رعایت مراتب مندرج در بند ۲۰ مشروحه زیر برنده مناقصه مشخص می شود.۲۰- برنده ی مناقصه، مطابق آیین نامه تعیین برنده مناقصه و با توجه به قیمت کل پیشنهادی پیمانکار، که با حروف در روی برگ پیشنهاد، ذکر شده است و با استفاده از تجزیه و تحلیل جدول های تجزیه بهاء پیمانکار، که باید طبق بخشنامه ۲۴۳۵-۶۵۹۵/۵۰-۱ مورخ ۱۳۶۰/۵/۲۲ در پاکت «ب» به مناقصه گذار تحویل داده شود، تعیین می شود.هرگاه در مناقصه ای معلوم شود، که پیشنهاددهندگانی به زیان دولت تبانی کرده اند، مراتب به وزیر یا رئیس دستگاه اجرایی مربوطه گزارش می شود و اگر به تشخیص وزیر یا رئیس دستگاه اجرایی، تبانی انجام شده باشد، مناقصه ابطال خواهد شد و دستگاه اجرایی، گزارش امر را با نام پیمانکارانی که در تبانی شرکت داشته اند به سازمان برنامه و بودجه ارسال خواهد نمود. سازمان بر مبنای گزارش واصله میزان تنبیه پیمانکاران متخلف را از طریق تنزل رتبه و حذف موقت نام آنها از فهرست ها از یک تا دو سال تعیین و مراتب را در فهرست ها منعکس کرده و کتبأ به پیمانکاران متخلف و دستگاه های اجرایی اعلام خواهد نمود.۲۲-در صورتی که، پس از عقد قرارداد و قبل از تحویل موقت کار معلوم شود که پیمانکار تمام یا قسمت عمده ی عملیات، مورد پیمان خود را بدون داشتن مجوز به شخص حقیقی یا حقوقی دیگری واگذار کرده است و با تحقیقات لازم موضوع محرز شود، به دستور وزیر یا رئیس دستگاه اجرایی از پیمانکار خلع ید شود و پیمانکار در مرتبه اول یک سال و در صورت تکرار برای مدت دو سال از فهرست های شرکت های ذی صلاح سازمان برنامه و بودجه حذف خواهد شد.۲۳-برنده مناقصه، باید طی هفت روز پس از اطلاع از برنده شدن در مناقصه در دفتر مناقصه گذار، حاضر شده و ده نسخه از کلیه ی اسناد و نقشه های پیمان و هر آن چه را که قبلأ امضاء نموده و و ضمیمه پیشنهاد خود تسلیم داشته و بر اساس آن برنده مناقصه شناخته شده است، تکمیل، امضاء و مهر نموده و همراه تضمین لازم برای عقد پیمان به دفتر کارفرما تحویل نماید. در غیر این صورت تضمین شرکت در مناقصه که تسلیم نموده است، به نفع کارفرما و بدون هیچگونه تشریفات قضایی ضبط شده و برنده مذکور حق هیچگونه اعتراض و ادعایی نسبت به آن نخواهد داشت. در چنین مواردی کارفرما با رعایت آیین نامه معاملات دولتی و دستورالعمل مربوطه، نفر دوم را به عنوان برنده اعلام می کند و در صورتی که نفر دوم برنده به شرح مذکور به موقع حاضر به انعقاد قرارداد نشود، سپرده ی او ضبط و مناقصه تجدید می شود.۲۴- نسبت به مقررات مربوط به کارگران، قانون کار و بیمه های اجتماعی ، آخرین مصوبات قوانین مربوطه در این مورد ملاک عمل خواهد بود.۲۵- حقوق دولتی و بهره مالکانه مورد تقاضای دستگاه های مسئول دولتی از صورت وضعیت های پیمانکار کسر می شود.۲۶- تضمین مربوط به شرکت کنندگانی که برنده اول و یا دوم نشده اند، بلافاصله پس از تضمین برنده ماقصه مسترد خواهد شد.۲۷- تضمین برنده مناقصه، در مقابل تسلیم تضمین دیگری ( که ظرف ده روز از طرف پیمانکار تهیه می شود و مبلغ آن معادل پنج درصد مبلغ قرارداد است) مسترد می شود. این تضمین مجدد به منزله ی آن است که برنده از تنظیم و مبادله قرارداد خودداری نموده باشد و در این صورت تضمین شرکت در مناقصه به نفع کارفرما ضبط می شود.۲۸- کلیه ی سپرده ها پس از موافقت کتبی کارفرما و به دستور کتبی ذیحسابی به عنوان بانک آزاد خواهد شد.۲۹-در مورد تضمین شرکت در مناقصه همانطور که در دعوت نامه نیز توضیح داده شده است ( به موجب مصوبه شماره ۶۵۹۰۸ مورخ ۶۱/۱۰/۵ هیأت وزیران جمهوری اسلامی ایران) در رأس شش ماه پس ازتاریخ افتتاح پیشنهادات مناقصه، اگر ضبط تضمین از طرف دستگاه اجرایی درخواست نشده باشد، این تضمین بنا به درخواست کتبی پیمانکار خود به خود آزاد می شود.امضاء دستگاه مناقصه گذارتاریخ:امضاء پیشنهاد دهنده:سمت پیشنهاد دهنده:مهر شرکت:

ضمانت نامه ها و تعاریف آن تلاش و هزینه اقدام به اجرای یک پروژه ساختمانی، مخاطره زیادی برای کارفرما به دنبال دارد. با وجود تحلیل بازار به طور دقیق و بررسی های امکان پذیری به صورت گسترده، اعتبار یک پروژه اغلب مبتنی بر برآوردهای قابل اعتماد از هزینه های کارهای ساختمانی است. اگر هزینه های واقعی یک پروژه خیلی بیشتر از مقادیر برآورد شده باشند، پروژه شکست می خورد. این یکی از خطرهایی است که کارفرما می خواهد از آن دور باشد، این مخاطره ها، با تقاضای تهیه ی انواع ضمانت نامه از پیمانکار می تواند کم شود.ضمانت نامه، تضمینی است که بنگاهی ( بانکی ) با ارایه ی آن مدعی می شود که پیمانکار تمام موارد قرارداد را رعایت می کند.ضامن ( بانک صادر کننده ضمانت نامه ) متعهد می شود در صورتی که پیمانکار در قرارداد کوتاهی کند و مفاد قرارداد را رعایت نکند، با دریافت نامه از طرف کارفرما، مبلغ ضمانت نامه را بدون مسایل حقوقی و بدون دادگاه در اختیار کارفرما قرار دهد.این توافق در پروژه های عمرانی معمول است و سه طرف دارد. ضمان: ضامن ( بانکی که ضمانت نامه صادر کرده )، شرکت یا بانک ضمانت کننده می باشد که تعهد می کند در صورت قصور مضمون عنه ( پیمانکار) کار را اجرا یا مقدار مشخصی پول را پرداخت کند.مضمون عنه: بدهکار اصلی یا مضنون عنه، طرفی ( پیمانکار کل) است، که اجرای کار را قول داده یا تضمین کرده است.مضنون له : طرفی ( کارفرما، مالک یا صاحبکار) است که قول اجرای کار را توسط پیمانکار به او داده شده است.ضمانت نامه معولأ به سه روش تهیه می شود:مبلغ ضمانت نامه، به صورت نقدی از طرف پیمانکار به حساب کارفرما واریز شده و فیش آن به کارفرما ارایه می شود.به میزان ضمانت نامه، چکی بانکی به نفع کارفرما تهیه شده و در اختیار کارفرما قرار می گیرد.به میزان ضمانت نامه، پیمانکار ضمانت نامه ای از طرف بانک مورد قبول کارفرما (طبق نمونه ای که ضمیمه اسناد مناقصه بوده است) تهیه کرده و در اختیار کارفرما قرار می دهد.بنابراین بانک تعهد می نماید در صورتی که بنا بر تشخیص کارفرما تا میزان مشخصی هر مبلغی را که به هر عنوان و هر کاری طبق تشخیص، مطالبه نماید. به محض دریافت اولین تقاضای کتبی، بدون اینکه نیازی به صورت اظهارنامه یا اقدامی از مجرای قانونی و قضایی یا مقام دیگر داشته باشد و یا نیازی به ثبات قصد و یا تخلف داشته باشد، بلادرنگ در وجه کارفرما بپردازد. این ضمانت نامه، دارای یک مدت مشخص قید شده در ضمانت نامه خواهد بود و بعد از انقضای مدت، در صورت عدم درخواست کارفرما، باطل خواهد شد.چگونگی تهیه ضمانت نامه از بانکبرای تهیه انواع ضمانت نامه از بانک، توسط پیمانکار به دو روش عمل می شود:۱-در صورتیکه پیمانکار اعتبار بانکی نداشته باشد، بنابراین به میزان ضمانت نامه ی شرکت پیمانکار، پول به حساب بانک ریخته و ضمانت نامه دریافت می دارد، امتیاز این ضمانت نامه، برای پیمانکار این است که برای ۹۰ درصد مبلغ واریز شده، توسط بانک، سود تعلق می گیرد. بنابراین به مدتی که ضمانت نامه دست کارفرما می باشد، به ۹۰ درصد مبلغ ضمانت نامه سود تعلق خواهد گرفت.۲-در صورتی که پیمانکار، نزد بانک اعتبار داشته باشد، بنابراین گرفتن اعتبار از طرف پیمانکار، به عواملی بستگی دارد که عبارتند از:۱-۲- گردش مالی شرکت پیمانکار نزد آن بانک۲-۲- پروژه هایی که اجرا نموده است۳-۲- توان مالی پیمانکار۴-۲-ماشین آلات و مستغلات پیمانکار۵-۲- املاکی که در اختیار شرکت پیمانکار بوده و سند آن را میتواند در رهن بانک بگذارد.بنابراین بانک پس از دریافت تقاضای پیمانکار برای گرفتن اعتبار، شروع به کسب اطلاعات از شرکت پیمانکاری نموده و سند املاکی که مربوط به پیمانکار است دریافت می دارد و پس از کارشناسی توسط بانک، اعتبار معینی به مدت یک سال شمسی برای آن شرکت باز می شود.بنابراین شرکت پیمانکاری، در صورت داشتن اعتبار به هنگام گرفتن ضمانت نامه درصد کمتری از کل ضمانت نامه( حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد) را به صورت نقدی به حساب بانک واریز کند و مابقی از محل اعتبارات در نظر گرفته می شود و ضمانت نامه صادر می شود.انواع ضمانت نامه ها ۱-ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایدهضمانت نامه شرکت در مناقصه صادر می شود تا به کارفرما اطمینان بدهد که در صورت برنده شدن پیمانکار شرکت کننده در مناقصه، ضمانت نامه حسن انجام تعهدات و پیش پرداخت مورد نیاز را تهیه خواهد کرد و حاضر به عقد قرارداد خواهد بود و اگر پیمانکار نتواند یا حاضر نشود به این کار (امضاء قرارداد و تهیه ضمانت نامه های لازم ) اقدام کند، ضمانت نامه ی او به نفع کارفرما ضبط شود.ارزش اسمی ضمانت نامه شرکت در مناقصه، معمولأ بین ۵ تا ۲۰ درصد از کل مبلغ اولیه قرارداد و پیمان است. مبلغ ضمانت نامه در شرکت در مناقصه در برخی از مشاغل به صورت سپرده ی نقدی، چک تضمینی یا چک بانکی است. به هر حال کارفرما ضمانت نامه مناقصه را ترجیح می دهد. در صورت عدم امضاء قرارداد، از طرف پیمانکار، اطمینانی نیست که ضمانت نامه برگردد.طبق قانون، کارفرما باید ضمانت نامه را به دلیل خلف وعده پیمانکار در انعقاد قرارداد، ضبط کند. اگر بنا به دلایلی این پروژه دوبار به مناقصه گذاشته شود باید از کار شرکت پیمانکار مقصر، در همان پروژه جلوگیری شود.بعد از گشایش پاکت مناقصه، مشخص شدن پیشنهاد حداقل، از ارائه دهنده آن می خواهند که برای امضاء قرارداد و تکمیل کردن فرم های ضمانت نامه اقدام کند. معمولأ کارفرما در قرارداد مدت زمانی را تعیین می کند تا برنده ی مناقصه مشخص شود و قرارداد را برای اجرا به او بدهد.زمان در نظرگرفته شده برای امضاء اسناد قرارداد و ضمانت نامه ها، با توجه به اندازه و نوع پروژه متفاوت است . اما اکثر کارفرمایان این مدت را برای برگرداندن فرم های لازم طی یک تا ۴ هفته تعیین می کنند که دور معمول ۱۰ تا ۱۵ روز است.ضمانت نامه ی شرکت در مناقصه بعد از امضاء قرارداد کار ساختمانی و تهیه ضمانت نامه های دیگر باطل می شود. کارفرما می تواند ضمانت نامه مناقصه نفرات دوم و سوم پیشنهاد دهنده را تا امضاء قرارداد و تهیه ضمانت نامه های لازم توسط برنده ی مناقصه نگه داری کند.ضمانت نامه ی مناقصه بقیه شرکت کنندگان در مناقصه را بلافاصله بعد از بازکردن پیشنهادها یا طی زمان مشخصی، حدود ۳ الی ۱۵ روز پس از بازکردن، برگردانده می شود.۲- ضمانت نامه انجام تعهداتپیمانکار زمان امضاء پیمان، که برای تضمین انجام تعهدات درج شده در آن ثبت می کند باید ضمانت نامه ای معادل پنج درصد مبلغ اولیه پیمان ( صادره از طرف بانک مورد قبول کارفرما و طبق نمونه ای که ضمیمه اسناد مناقصه است تسلیم کارفرما کند. این ضمانت نامه باید تا زمان تصویب صورت مجلس تحویل موقت موضوع پیمان، معتبر باشد. مادام که تحویل موقت انجام نشده، پیمانکار مکلف است به دستور کارفرما این ضمانت نامه را تمدید کند و اگر طبق دستور کارفرما تا ۱۵ روز قبل از انقضاء مدت اعتبار آن اقدام به تمدید نکند کارفرما حق دارد تا تصویب صورت مجلس تحویل موقت مبلغ آن را از بانک ضامن دریافت کرده و وجه آن را به جای ضمانت نامه به عنوان وثیقه نزد خود نگه دارد. کارفرما ضمانت نامه مزبور را به محض تصویب صورت مجلس تحویل موقت باید آزاد کند.اگر پیمانکار در حین اجرا به تعهدات خود عمل نکند یا از ادامه کار صرفنظر کند، ضمانت نامه ی انجام تعهدات به نفع کارفرما ضبط شده و پیمانکار حق هیچگونه اعتراضی را نخواهد داشت.۳-ضمانت نامه پیش پرداختکارفرما باید برای تقویت بنیه مالی پیمانکار و تکمیل تجهیزات او، جمعأ معادل ۲۵ درصد مبلغ اولیه پیمان را، به عنوان پیش پرداخت به شرح زیر به پیمانکار پرداخت کند:الف) معادل ده درصد مبلغ اولیه پیمان، بعد از امضاء و مبادله آنب) معادل پنج درصد مبلغ اول پیمان، پس از تهیه حدود ۶۰ درصد ماشین آلات مورد نیاز اجرای کار و تجهیز کامل کارگاه .ج) معادل پنج درصد مبلغ اولیه پیمان، بعد از آن که پیمانکار طبق صورت وضعیت های ماهانه ( بدون احتساب مصالح پای کار)، معادل بیست درصد مبلغ اولیه پیمان، کار انجام داده باشد.د) معادل پنج درصد مبلغ اولیه پیمان، بعد از آنکه پیمانکار طبق صورت وضعیت های ماهانه ( بدون احتساب مصالح پای کار)، معادل چهل درصد مبلغ اولیه پیمان، کار انجام داده باشد.مبلغ های بالا به ترتیب زیر واریز می شوند:بابت ده درصد موضوع بند الف، از اولین صورت وضعیت به بعد تا میزان دوازده درصد مبلغ ناخالص هر صورت وضعیت کسر خواهد شد. بابت سایر پیش پرداخت ها، طبق تشخیص کارفرما، از مبلغ ناخالص هر صورت وضعیت درصدی کسر خواهد شد. طوری که کلیه ی مبالغ پیش پرداخت، با آخرین صورت وضعیت موقت ( صورت وضعیت ما قبل آخر) مستهلک شود.پیش پرداخت های بالا، در مقابل ضمانت نامه هایی از طرف بانک مورد قبول کارفرما پرداخت می شود. این ضمانت نامه ها، باید تا پایان مدت پیمان، معتبر بوده و به دستور کارفرما قابل تمدید باشند. همچنین ضمانت نامه ها، باید طوری تنظیم شوند که در موقع ضرورت، ضبط و واریز کردن مبالغ آن ها به حساب تعیین شده کارفرما، مقدور باشد.همانطور که اقساط ماهانه پیش پرداخت مربوطه واریز می شود، مبالغ ضمانت نامه ها همزمان تقلیل خواهد یافت. اگر مبلغ اولیه پیمان، با الحاقیه هائی تغییر نماید، مبلغ این الحاقیه ها نیز عینأ مشمول بندهای بالا خواهد بود.۴-ضمانت استرداد کسور وجه الضماناز مبلغ ناخالص صورت وضعیت های پیمانکار، معادل ده درصد به عنوان تضمین حسن اجرای کار کسر شده و در حساب جداگانه ای نزد کارفرما نگه داری می شود. نصف این مبلغ بلافاصله پس از تصویب صورت وضعیت تحویل قطعی و نصف دیگر آن بلافاصله پس از تصویب مجلس تحویل قطعی از طرف کارفرما به پیمانکار پرداخت می شود.اگر پیمانکار به قیمت ها تخفیفی داده باشد، مبالغ ناخالص شامل مبلغ کار بعد از وضع تخفیف است و در صورتی که پیشنهاد اضافه قیمت ها را کرده باشد، مبلغ ناخالص شامل مبلغ کار به همراه اضافه پیشنهاد پیمانکار است.بنا به تقاضای پیمانکار، کارفرما می تواند مبلغ تضمین اجرای کار را در مقابل گرفتن ضمانت نامه از بانک مورد قبول کارفرما، مسترد دارد.۵-ضمانت نامه پیمانکاران جزءپیمانکاران عام، مسئول اجرای کار پیمانکاران جزء هستند، اگر پیمانکار جزء در پرداخت برای تهیه مواد، نیروی کار یا پیمانکاران جزء (رده دوم) کوتاهی کنند، مسئول این کوتاهی پیمانکار عام خواهد بود.تقاضای ارایه ی ضمانت پرداخت و ضمانت انجام کار پیمانکاران جزء از پیمانکار اصلی حمایت می کند.باید توجه داشت که استفاده از ضمانت نامه ی پیمانکار جزء، نباید مانع دقت در انتخاب پیمانکار جزء شود. پیمانکار جزء غیرمتخصص ایجاد مشکل می کند. جبران زیان در اثر توقف، تأخیر گسیختگی در کار مشکل است.در پروژه های ساختمانی بزرگ، لزوم ارائه ضمانت نامه های پرداخت و انجام کار از طرف پیمانکار جزء به پیمانکاران اصلی، به تدریج رایج می شود. در این حال، اگر پیمانکار جزء نتواند آن تعهدی را که پذیرفته انجام دهد، پیمانکار اصلی شخص مسئولی را از نظر مالی به جای او دارد.اگر پیمانکار جزء، نتواند به تأمین کنندگان مواد و کارگرانش هزینه های لازم را پرداخت کند، پیمانکار عام مسئول است، زیرا او باید پروژه را بدون هیچگونه حق حبسی به کارفرما تحویل دهد. از این رو پیمانکار اصلی، باید ضمانت پرداخت از طرف پیمانکار جزء را لازم بداند. مدارک مورد نیاز جهت صدور ضمانتنامه بانکی۱٫اساسنامه شرکت۲٫آگهی تاسیس۳٫آگهی تغییرات ثبتی شرکت طی دو سال قبل۴٫کارت بازرگانی۵٫اسناد مالکیت انبار، دفتر مرکزی و نمایشگاه۶٫صورت های مالی دو سال قبل (ترازنامه و سود و زیان) با مهر و امضای شرکت۷٫تراز آزمایشی منتهی به پایان ماه گذشته با مهر و امضای شرکت۸٫کپی شناسنامه، کپی کارت ملی و مدرک تحصیلی مدیران و سهامداران عمده۹٫تکمیل پرسشنامه ویژه واحدهای بازرگانی

تأخیرات و تعلیق در پیماندر کلیه پیمان ها، پرداخت مطالبات پیمانکار، توسط کارفرما بابت کارکردهای پیمانکار، در مدت ضرب الاجل ( معمولأ بیست روز پس از تحویل صورت وضعیت) توسط کارفرما جزء تعهدات کارفرما است.اگر کارفرما در مدت تعیین شده، به دلیل نداشتن بودجه یا هر عامل دیگر، در پرداخت تمام یا بخشی از مطالبات پیمانکار، در طول پروژه تأخیر نماید، این تأخیر در پرداخت مطالبات پیمانکار موجب تمدید مدت پیمان می شود که این مدت باعث افزایش بار مالی شده و محاسبه آن ها به شرح زیر است.چگونگی محاسبه تمدید مدت پیماناگر در پرداخت هر یک از صورت وضعیت های موقت، بعد از ضرب الاجل تعیین شده تأخیری رخ داده باشد، مدت زمانی که از این بابت به مدت پیمان اضافه شده، از رابطه زیر محاسبه می شود: در این رابطه:L = مدت تمدید عبارت از تعداد روزهایی است که به مدت اولیه پیمان اضافه می شود.p = مبلغ صورت وضعیت است، که عبارتست از مبلغ ناخالص کارکرد صورت وضعیتی که در پرداخت آن تأخیر شده است.t = دوره صورت وضعیت عبارتست از فاصله زمانی تاریخ تسلیم صورت وضعیت مورد محاسبه و صورت وضعیت ماقبل آن به کارفرما بر حسب روز.T = مدت اولیه قرارداد و عبارت از مدتی است که در پیمان به عنوان مدت پیمان ثبت شده است و این مدت به روز تبدیل شده و در رابطه ی بالا اعمال می شود .P = مبلغ اولیه پیمان است و عبارتست از مبلغی که در پیمان به عنوان مبلغ پیمان ثبت شده باشد.θ= مدت تأخیر در پرداخت می باشد و عبارتست از فاصله زمانی بین تاریخ واقعی پرداخت و تاریخ پرداخت طبق پیمان .توضیح: مدت مجاز برای تأخیر پرداخت طبق پیمان در مورد صورت وضعیت موقت طبق فرمول زیر به دست می آید:توجه:T = مدت مجاز برای تاخیر پرداختP = دوره صورت وضعیت ( روز)t = مدت مجاز طبق پیمان برای رسیدگی به صورت وضعیت یکماهه ( روز)چگونگی محاسبه تمدید مدت پیمان تأخیر در پیش پرداخت هاهرگاه در پرداخت پیش پرداخت ها، تأخیر رخ داده باشد، مدت زمانی که از این بابت به مدت قرارداد اضافه می شود به شرح زیر محاسبه می شود. ۱-اگر در پرداخت قسط اول پیش پرداخت، تأخیر پیش آمده باشد، مدت تمدید از رابطه زیر محاسبه می شود.۲- هرگاه در پرداخت اقساط بعدی، تأخیر رخ داده باشد، مدت تمدید از رابطه زیر به دست می آید:توجه:T = مدت تمدیدS = مبلغ کل کارکرد در آخرین صورت وضعیتt = مدت اولیه پیمانi = تفاضل تاریخ آخرین صورت وضعیت و تاریخ دریافت اولین پیش پرداخت به روزs = مبلغ اولیه پیمان‘t= مدت تأخیر پرداخت۳-منظور از آخرین صورت وضعیت، آخرین صورت وضعیت قبل از تسلیم ضمانت نامه است.۴-اگر در پرداخت چند صورت وضعیت و پیش پرداخت، تأخیرهایی رخ داده باشد، مدت تمدید پیمان عبارتست از مجموع مدت های تمدیدی که  برای هر مورد به دست آید.۵-پس از تعیین مدت تمدید، بابت تأخیر در پرداخت ها باید با توجه به مبلغ کل کار طبق صورت وضعیت های قطعی و مبلغ کل پرداخت شده در صورت وضعیت های موقت ( یا ماقبل قطعی پرداخت شده ) مدت تمدید قابل قبول از این بابت را طبق فرمول زیر تعیین کنیم. دستگاه های اجرایی، مکلفند مدت تمدید پیمان ناشی از تأخیر در پرداخت ها را یکبار با روش های متداول خود و یک بار بر مبنای فرمول های فوق ( بخشنامه های ذکر شده) محاسبه نموده و هر کدام را که بار مالی کمتر ایجاد می کند، ملاک عمل قراردهند.تعلیق کار:اگر بنا به علل مختلفی، مانند عدم تحصیل زمین توسط کارفرما، عدم تحویل به موقع مصالح از سوی کارفرما، عدم تحویل به موقع نقشه های اجرایی کار تعطیل شود، دو حالت پیش می آید:مدت تعطیل یا تعلیق کار کمتر از ۳ ماه باشد، کارفرما می تواند در مدت پیمان اجرای کار را به صورت موقت برای حداکثر سه ماه معلق نماید و در این صورت باید مراتب را کتبأ با تعیین تاریخ شروع تعلیق به پیمانکار اطلاع دهد. در مدت تعلیق پیمانکار مکلف است کلیه کارهای انجام شده و مصالح پای کار و تأسیسات کارگاه را بر اساس پیمان به طور شایسته حفاظت و حراست نماید.بابت هزینه های عمومی و همچنین هزینه حفاظت و حراست کارگاه، باید مبلغی به صورت ماهانه در شرایط پیمان قید شده باشد و کارفرما این مبلغ را ماهانه بابت تعلیق، به پیمانکار پرداخت می نماید. معمولأ بررسی تعلیق و مقدار دقیق آن بعد از تحویل موقت، انجام می گیرد. اگر به هر دلیلی در مشخصات خصوصی پیمان مبلغ تعلیق پیش بینی نشده باشد به روش زیر محاسبه می شود:محاسبه مبلغ تعلیق:۱-اگرP = مبلغ اولیه پیمانT = مدت اولیه پیمان به ماه‘p = مبلغ کارکرد پیمانکار تا زمان شروع زمان تعلیقt  = مدت زمان کارکرد پیمانکار تا شروع زمان تعلیق می باشد.مقادیر زیر را محاسبه و هر کدام کمتر باشد آن را انتخاب می کنیم.کوچکترین مقدار دو عدد  :در این جا n مدت زمان تعلیق به ماه است.۲- اگر مبلغ تعلیق محسابه شده پنج درصد بیشتر از ۱۰ میلیون ریال باشد، در این صورت مبلغ تعلیق با چهار درصد محاسبه می شود به شرطی که مبلغ به دست آمده کمتر از ۳۰ میلیون ریال باشد.۳-اگر مبلغ تعلیق محاسبه شده، در فرمول بالا با چهار درصد بیشتر از ۳۰ میلیون ریال باشد، مبلغ تعلیق با سه درصد محاسبه می شود. به شرطی که مبلغ به دست آمده کمتر از ۵۰ میلیون ریال باشد.۴-اگر مبلغ تعلیق مورد محاسبه شده در فرمول بالا با سه درصد بیشتر از ۵۰ میلیون ریال باشد، باید مقدار اضافی بر ۵۰ میلیون ریال مبلغ تعلیق به تصویب و تأیید شورای عالی فنی سازمان برنامه و بودجه برسد.